1 câu hỏi thường gặp trong các gia đình người Việt mua nhà là nếu lương tôi làm không đủ hoặc điểm tín dụng của tôi không đạt tiêu chuẩn thì tôi có người khác ký nợ hộ được không. Chuyện này xảy ra khá nhiều không chỉ trong cộng đồng người Việt mà cả cộng đồng người Á châu nói chung.
Chuyện ký hộ (co-sign) có những điểm cần lưu ý trước khi đặt bút ký vào những giấy tờ văn bản chính thức như vậy.
Trong bài viết này, tôi cố tình loại trừ cảm tính. Có nghĩa là lòng tin, tình thương yêu hỗ trợ lẫn nhau, tình gia đình, uy tín được để cho các bạn tự quyết định. Tôi chỉ muốn phân tích vấn đề thực tế và luật định mà thôi.
-
Ký vay nợ hộ: (Loan Co-sign)
Khi bạn ký 1 văn bản hay 1 hợp đồng chính thức mượn nợ thì chủ nợ (trong trường hợp này là nhà băng) sẽ dựa vào bản đơn xin vay mượn (loan application) của người ký nợ mà cho vay tiền. Nếu bạn ký cùng với 1 người khác thì cả 2 người đều chịu trách nhiệm trả nợ đầy đủ và đúng hạn cho chủ nợ. Nếu không thì tín dụng cả 2 người đều bị ảnh hưởng xấu, và khi chủ nợ đòi nợ thì đòi cả 2 người nên những tài sản riêng của cả 2 người đều có thể bị chủ nợ đòi tịch thu để trừ nợ.
Còn nếu bạn ký hộ người khác để họ mua nhà thì rõ ràng là không có lợi rồi – nếu họ không trả tiền nhà đầy đủ và đúng hạn thì chủ nợ cứ theo một mình bạn mà đòi thôi. Người bạn ký hộ không bị ảnh hưởng gì về tín dụng hết. Và tài sản cá nhân của bạn sẽ được chủ nợ để mắt tới.
-
Ký vay nợ hộ và có chủ quyền (Loan & Title Co-sign)
Trong trường hợp này thì tương đối là công bằng hơn vì bạn ký tên mượn nợ (loan) và bạn có tên làm chủ quyền nhà (legal owner on deed). Nếu người bạn giúp không trả tiền đúng hạn và đầy đủ thì tín dụng của bạn cũng vẫn bị ảnh hưởng xấu như trường hợp trên thôi. Và tài sản của bạn cũng bị chủ nợ để ý tới trong trường hợp chủ nợ đi đòi nợ. Chỉ có 1 điều an ủi là bạn có 1 phần sở hữu của căn nhà trên giấy tờ hợp pháp. Và nó có là điều tốt hay không thì còn tùy vào tình hình thị trường nữa. Nếu giá nhà trên thị trường ở chiều hướng đi lên thì bạn không phải lo lắng nhiều (ngoại trừ tín dụng xấu), còn ngược lại thì không thuận lợi gì hết.
Tóm lại, ngoài những cảm tính mà bạn phải xem xét, bạn cần cân nhắc 1 số chuyện khác như tiền down payment của họ cao không (thí dụ họ down 30% thì mình ít lo trong tình hình này của thị trường). Đương nhiên mình ráng có tên trên chủ quyền nhà luôn cho đỡ lo hơn. Và quan trọng nhất là mình phải hiểu những gì mình ký là đúng những mục đích đó. Đừng ký những gì mình không hiểu.
Cuối cùng: nếu mình làm được thì giúp, nhưng nếu không được thì cũng không sao đâu. Đừng buồn bản thân mình. It is Okay to say No!